Súng trường tự động Kalashnikov

Loại : Súng trường tấn công
Nguồn gốc : Liên Xô
=> Lược sử hoạt động :
Trang bị 1949-nay
=>Quốc gia sử dụng :
Việt Nam
Lào
Mozambique
Mông Cổ
Nga
=>Lược sử chế tạo :
Nhà thiết kế Mikhail Timofeyevich Kalashnikov
Năm thiết kế 1944-1946
Nhà sản xuất Izhmash
Giai đoạn sản xuất 1949-nay
Số lượng chế tạo Hơn 100 triệu khẩu
Các biến thể AKM, AK-74, AN-94, AK-100x
=>Thông số kỹ chiến thuật
Khối lượng AK-47 kiểu 1953: 3,8 kg (không có hộp đạn)
AKM: 2,9 kg (không có hộp đạn)
30 viên đạn nặng 0.49 kg
Hộp đạn nặng 0,33 kg (loại bằng thép) hoặc 0,25 kg (loại làm bằng plastic)
Chiều dài 870 mm loại báng gỗ
875 mm loại báng gấp khi mở và
645 mm khi gấp báng
Cỡ nòng 415mm
Đạn 7,62x39mm
Cơ cấu hoạt động Nạp đạn bằng khí nén, bolt xoay
Tốc độ bắn 600 viên/phút
Sơ tốc 710m/s
Tầm bắn xa nhất 1.000 mét
Cơ cấu nạp Băng đạn cong 30 viên, 40 viên, hộp đạn trống 75, 100 viên
Ngắm bắn Thước ngắm điều chỉnh được, vạch ngắm từ 100-800m

Súng trường tự động Kalashnikov 7,62mm (7,62-мм автомат Калашникова), viết tắt là AK, là một trong những súng trường thông dụng của thế kỷ 20, được thiết kế bởi Mikhail Timofeevich Kalashnikov. Một tên gọi thông dụng của súng này là AK-47. Theo phân loại của khối Xã hội chủ nghĩa, AK-47 thuộc loại tiểu liên, họ súng máy. Theo phân loại của NATO, AK-47 thuộc loại súng trường tấn công, cũng thuộc họ súng máy (machine gun).
Cho đến thời điểm đầu thế kỷ 21, dù đã có 70 năm tuổi thọ song AK-47 và các phiên bản của nó vẫn là thứ vũ khí được ưa chuộng nhất, được lựa chọn là vũ khí tiêu chuẩn bởi trên 50 quân đội, ngoài ra nó còn phục vụ rất nhiều các lực lượng vũ trang, du kích khác tại hơn 100 quốc gia trên thế giới.  Chi phí thấp, độ tin cậy, và hiệu quả rất cao trong điều kiện chiến đấu khắc nghiệt của loại súng này làm cho nó trở thành loại vũ khí cá nhân thông dụng nhất thế giới. Tầm bắn hiệu quả nhất của nó trong khoảng 400m, chuyên dùng để tác chiến tầm ngắn và tầm trung.
Với những ảnh hưởng của mình, AK-47 đã được gọi là một biểu tượng trong quân sự, một thứ vũ khí làm thay đổi bộ mặt chiến tranh.  Hiện tại AK-47 đang là vũ khí cá nhân tiêu chuẩn cho quân đội của hơn 60 quốc gia trên thế giới. Rất nhiều quốc gia khác nữa sử dụng AK-47 cho các lực lượng cảnh sát, biên phòng. AK-47 còn là lựa chọn của các lực lượng nổi dậy và tội phạm trên khắp thế giới do độ bền cao và giá thành rẻ
Bối Cảnh
Trong Chiến tranh Thế giới thứ 2, người Đức phát triển mẫu súng Sturmgewehr, dựa vào nghiên cứu cho thấy đa số cuộc đấu súng xảy ra ở cự ly gần, trong vòng 300 mét. Uy lực của loại súng trường bắn phát một đương đại là quá mạnh (tầm hiệu quả là 800m) nhưng khi mật độ hỏa lực lại quá thưa cho đa số cuộc đấu súng ở cự ly gần. Kết luận của các nhà quân sự Đức là cần sáng chế một loại súng kết hợp giữa súng trường và súng tiểu liên có các tính năng cơ bản như hộp đạn có sức chứa lớn, hỏa lực dày và chính xác với tầm bắn trung bình có hiệu quả đạt đến 300 mét. Để giảm chi phí chế tạo, loại súng tiểu liên Mauser MP-40 được cải tiến, không dùng đạn nhẹ nữa mà chuyển sang dùng loại đạn 7,92x33 mm là loại đạn có liều thuốc phóng lớn hơn.
Như vậy, có thể kết luận rằng súng trường Sturmgewehr 44 (StG-44) không phải là loại súng đầu tiên có những tính năng này   khẩu Cei-Rigotti của Ý cũng như khẩu Hoàng đế Nga và khẩu súng trường tự động Fedorov ra đời trước nó đã có dạng thiết kế của sturmgewehr  Ví dụ Fedorov sử dụng cỡ đạn trung bình giúp giảm giật, khiến cho khẩu súng bắn nhanh và có thể vừa chạy vừa bắn, nhưng vẫn đảm bảo sức công phá và tầm bắn hơn rất nhiều so với súng ngắn liên thanh. So với tiêu chuẩn của sturmgewehr, StG-44 vẫn chưa hoàn chỉnh: tầm bắn hiệu quả vào khoảng 300 mét (cao hơn tiểu liên SMG nhưng thấp hơn sturmgewehr tiêu chuẩn), súng không có chế độ bắn phát một, không có ốp lót tay (xạ thủ phải nắm lấy băng đạn do không thể cầm vào phần đầu nòng súng dễ bị nóng khi bắn lâu, khiến việc lấy điểm ngắm ở cự ly xa trở nên khó khăn).
Nguyên lý thiết kế
Mặc dù Kalashnikov đã phủ nhận rằng AK-47 dựa trên khẩu StG 44 của người Đức, nhưng một số người vẫn cho rằng AK-47 đã chịu ảnh hưởng từ thiết kế của StG-44 khi xét về mặt bề ngoài, cả 2 khẩu súng này đều đặt ống trích khí ở ngoài ốp tay trên trong khi M-16 của Mỹ thì để trong ốp tay trên. Trên thực tế, cơ chế nạp đạn và hộp khóa nòng của AK-47 khác biệt hoàn toàn so với StG 44. AK-47, về hệ thống trích khí, sử dụng khóa nòng xoay (rotating bolt) còn StG-44 dùng khóa trượt (tilting bolt). Sau khi viên đạn bay ra khỏi nòng, cả AK-47, M-16 và StG-44 đều trích lại một phần khí, phần khí này sẽ đẩy bệ khóa nòng ra sau; đối với AK-47 và M-16, bệ khóa nòng sau khi bị đẩy ra sau sẽ làm xoay thoi đẩy trước khi thoi đẩy đẩy nạp viên đạn tiếp theo vào ổ súng; đối với StG-44, bệ khóa nòng bị đẩy về sẽ kéo thoi đẩy về cùng 1 lúc để tạo khoảng trống để viên đạn tiếp theo được nạp vào ổ súng. Về hệ thống lò xo, kim hỏa và cơ chế tháo lắp hộp khóa nòng thì StG-44 thậm chí còn giống M-16 của Hoa Kỳ hơn là giống AK-47
AK-47 đúng là đã tích hợp được những đổi mới công nghệ súng trường so với trước đó: quá trình điểm hỏa được thực hiện bằng bệ khóa nòng lùi có lò xo đẩy về, sử dụng cụm khóa nòng kiểu then xoay như khẩu M1 Garand/M1 Carbine. Nhóm thiết kế của Kalashnikov có điều kiện tiếp cận tất cả các loại vũ khí này và không việc gì phải "sáng chế lại cái bánh xe"
Kalashnikov kể lại:
“ Nhiều binh sĩ Quân đội Xô Viết hỏi tôi rằng làm thế nào để có thể trở thành một nhà thiết kế, và làm thế nào để thiết kế được Vũ khí mới. Câu hỏi này quả là khó trả lời. Mỗi nhà thiết kế có con đường riêng của mình, những thành công và thất bại của riêng mình. Nhưng có một thứ rõ ràng: trước khi cố gắng tạo ra cái gì đó mới, hãy bằng cảm nhận xem nó quan trọng sống còn đối với mọi thứ đã có trong lĩnh vực này hay không. Chính tôi đã cảm nhận được như vậy qua rất nhiều trải nghiệm của bản thân. ”
— Mikhail Kalashnikov
Phát triển
Giai đoạn sản xuất ban đầu đã có những khó khăn. Trong mẫu súng đầu tiên, tấm kim loại mỏng của bộ phận đẩy khóa nòng lùi bị bật ra. Khó khăn cũng xuất hiện khi thanh dẫn hướng được hàn thường gây ra nhiều hiện tượng trượt lẫy.[18] Những nhà chế tạo không dừng lại, họ thay tấm kim loại mỏng có tác dụng giảm giật bằng một khối kim loại nặng hơn.[19] Quá trình thay thế này gây nên một số tốn kém nhưng khi sử dụng bộ phận đẩy về bằng tay của khẩu Mosin-Nagant trước đây, nó vẫn hoạt động nhanh và chắc chắn; bộ phận đẩy về của khẩu súng trường này được gia công lại và thay thế vào đó. Đây là một trong những nguyên nhân làm cho Liên Xô không thể trang bị nhiều súng mới cho quân đội trước năm 1956. Trong thời gian này, súng trường CKC tiếp tục được sản xuất.[19]
Một khi những khó khăn trong sản xuất đã được khắc phục, phiên bản thiết kế lại có tên AKM (M nghĩa "hiện đại hoá" hoặc "nâng cấp", tiếng Nga: Автомат Калашникова Модернизированный [Avtomat Kalashnikova Modernizirovanniy]) được đưa vào sản xuất và trang bị năm 1959.[20] Mô hình mới này sử dụng tấm kim loại che bộ phận đẩy về hình vát nghiêng, khuyết cạnh trên vị trí cuối nòng súng, lắp thêm bộ phận giảm giật ở miệng nòng. Ngoài ra, bộ phận hãm búa đập được chế thêm để ngăn vỏ đạn không bắn vào xạ thủ khi chốt khóa nòng liên tục đóng mở trong chế độ bắn nhanh, tự động điểm hỏa.[21] Đây là cũng là điều đôi khi xem như "giải pháp tình thế", hoặc là một "sự đánh đổi", có ảnh hưởng làm giảm nhịp bắn mỗi phút trong chế độ bắn tự động. Nó cũng làm cho súng nhẹ đi gần một phần ba so với mẫu trước đó.[20]
Việc sản xuất AK ở nước ngoài kể cả có giấy phép và không có giấy phép diễn ra khá phổ biến, trong đó nhiều nhất là mẫu AKM. Một phần do thương hiệu sản phẩm dễ hấp dẫn khách hàng nên mẫu này thường có số lượng chế tạo lớn hơn. Tất cả súng trường dựa trên thiết kế súng AK thường bị quy là AK - 47S ở miền tây, mặc dù đây chỉ là sửa đổi súng trường với 3 sản phẩm ban đầu đã được đưa ra sử dụng.[22] Ở đa số các quốc gia thuộc khối Đông Âu, hiểu biết về vũ khí đơn giản chỉ cần là "súng AK". Tấm hình phía trên bên phải minh họa sự khác biệt giữa kiểu sản phẩm thứ 2 nguyên bản và kiểu sản phẩm thứ 4 có thương hiệu, bao gồm sử dụng đinh tán chứ không phải là mối hàn trên sản phẩm có thương hiệu, cũng như cách tạo những gân sóng nhỏ trên ổ đạn làm cho ổ đạn có độ bền tốt hơn.
Vào năm 1978, Liên bang Xô Viết bắt đầu thay AK-47 và AKM của họ bằng súng trường thiết kế mới hơn: khẩu AK-74. Loại súng trường mới này và đạn chỉ bắt đầu được xuất khẩu tại các quốc gia Đông Âu khi Liên bang Xô Viết sụp đổ. Sự kiện nghiêm trọng này đã làm chậm lại việc sản xuất các vũ khí này của các nước trong khối Liên Xô cũ.
Kiểu Mô tả
Kiểu 1A/B Mẫu súng AK-47 nguyên bản. Kiểu 1B cải tiến báng gấp phía dưới. Hai lỗ lớn ở hai bên để lắp báng súng gập.
(tên quy ước này được dùng cho tất cả các phiên bản tiếp theo)
Kiểu 2A/B Sử dụng hợp kim được gia công nén dưới áp suất cao.
Kiểu 3A/B Phiên bản tốt nhất sản phẩm, làm từ thép áp lực cao. Phiên bản phổ biến nhất của dòng súng AK - 47
Kiểu 4A/B Khẩu AKM cải tiến. Sản phẩm được thiết kế hoàn thiện, được sản xuất và sử dụng nhiều nhất trong các kiểu súng trường dòng AK.

Các phiên bản của chủng loại súng AK
Các biến thể do Liên Xô và Nga sản xuất[sửa | sửa mã nguồn]
Mặc dù thiết kế vào năm 1947 nhưng quân đội Liên Xô chính thức sử dụng AK-47 vào năm 1949, đến năm 1951 thì toàn bộ quân đội Xô viết đã sử dụng AK-47. Sau đó, kiểu cải tiến của AK-47 là AKM ra đời vào năm 1959 và được sử dụng rộng rãi vào năm 1961. Năm 1974, kiểu AK-74 ra đời với nhiều cải tiến, đặc biệt là sử dụng cỡ đạn 5,45 mm nhỏ hơn nhưng có trọng lượng phần sau đầu đạn lớn hơn phần trước để tăng sức sát thương đối mục tiêu mềm, thay cho cỡ đạn cũ là 7,62 mm. Đến năm 1996, khi nhược điểm của loại đạn này thể hiện trong thực tế (sức xuyên phá kém hơn so với đạn 7,62mm), người Nga bắt đầu sản xuất các biến thể dùng lại cỡ đạn 7,62 mm với các mẫu AK mới từ phiên bản AK-103 và hiện nay là phiên bản AK-107.
Để phát triển công nghiệp vũ khí, từ năm 2001, Nga tiếp tục sản xuất song song hai phiên bản AK-107 và AK-108. Trong đó, AK-107 sử dụng đạn tiêu chuẩn Warsawa 7,62x39 mm và phiên bản AK-108 có cấu tạo, tính năng như phiên bản AK-107 nhưng thay đổi đường kính nòng để sử dụng đạn tiêu chuẩn NATO 5,56x45 mm.
Nhà sản xuất vũ khí lớn nhất của Nga Izhmash đã thiết kế mẫu súng trường Kalashnikov mới thay thế các khẩu AK đã cũ. Loại mới, được gọi là AK-12, có khả năng sử dụng linh hoạt hơn và có gần 20 chi tiết cải tiến so với loại cũ.[23] Các quan chức của Izhmash cho biết, AK-12 có những tính năng đặc biệt, tạo ra sự khác biệt lớn với các loại súng khác và có thể trở thành mô hình cho sự phát triển của sturmgewehr trong tương lai.[24]
Bộ nội vụ Nga đã tỏ ý quan tâm đến AK-12 và đã yêu cầu chế tạo hàng trăm khẩu để thử nghiệm. Bộ quốc phòng Nga thì chưa tỏ ý quan tâm do còn tồn kho đến 17 triệu khẩu AK-74[25] nên sẽ không có kế hoạch đặt mua thêm bất kỳ loại súng nào trong năm 2012[26]. Loại súng này đã gây ra các cuộc tranh luận vào thời điểm chưa có thông tin nào ngoài hình ảnh được công bố, điểm dễ nhận biết nhất của AK-12 so với AK-47 và AK-74 nhất là phần thanh răng để gắn các phụ kiện nhưng báo chí Nga cho rằng chi tiết này chẳng có gì mới so với các Sturmgewehr M-16 của Mỹ, Negev của Israel hay các sản phẩm của Đức, và hỏi là loại súng này có cải tiến đủ nhiều và thêm các chức năng đủ để có thể được gọi là súng thế hệ thứ năm chưa nên một số báo chí Nga đã gọi AK-12 là một sự "lừa phỉnh" khi gọi AK-12 là súng thế hệ thứ năm[27]. Còn hiện tại thì việc thử nghiệm AK-12 do bộ nội vụ tiến hành cho kết quả tốt[28].
Năm 2012, Hãng sản xuất AK của Nga Izhmash đã tuyên bố phá sản do tình hình tài chính bi đát. Vào năm 2011, Izmash lỗ hơn 80 triệu USD với sản lượng sản xuất giảm đến 45% về giá trị.[29] Lý do quan trọng nhất là AK-47 bị sản xuất lậu ở khắp nơi trên thế giới với số lượng lớn và rẻ hơn nhiều so với mua tại chính hãng, thị trường toàn cầu tràn ngập AK được sản xuất lậu ở Belarus, Bulgari, Romania và Serbia, ở các quốc gia châu Phi... và đặc biệt là ở Trung Quốc[30]. Sau đó công ty đã sát nhập và trở thành một chi nhánh của tập đoàn nhà nước Rostexnology của Nga để tái cơ cấu và tiếp tục sản xuất cũng như tiếp tục nghiên cứu phát triển các mẫu mã mới[31][32].
Thông số cấu tạo kỹ thuật cơ bản và tính năng của một số phiên bản AK[sửa | sửa mã nguồn]
Phiên bản Thời kỳ Đặc điểm Kích thước
ф đầu đạn х độ dài đạn
(mm) Độ dài toàn bộ/
Độ dài khi
gập báng (mm) Chiều dài
nòng súng
(mm) Trọng lượng
(với hộp đạn rỗng)
(kg) Tốc độ bắn
lý thuyết
(phát/phút) Tầm bắn
sát thương Sơ tốc đầu
đạn m/giây
AK-47 Liên Xô phiên bản chuẩn 7,62×39 870 415 4,3 600 800 710
AKM Liên Xô, Nga Phiên bản cải tiến vỏ máy súng, nòng, bộ phận ngắm và các bộ phận gỗ. Có thêm chụp đầu nòng bù giật làm tăng hiệu quả chụm đạn khi bắn liên thanh. 7,62×39 870 415 3,14 600 1000 715
AK-74 Liên Xô, Nga Phiên bản của Nikonov, dùng đạn cỡ nhỏ 5,45×39 940 415 3,3 600-650 1000 900
AKS74U Liên Xô Phiên bản AK-74 nòng ngắn, báng gập 5,45×39 730/490 206,5 2,7 700 500 735
AK74M Liên Xô, Nga Phiên bản AK-74 cải tiến, có thể gắn súng phóng lựu GP-25 5,45×39 934/705 415 3,63 650 1000 900
AK-101 Nga Phiên bản xuất khẩu, dùng cỡ đạn chuẩn NATO 5,56×45 943/700 415 3,6 600 1000 910
AK-102 Nga Phiên bản AK-101 nòng ngắn 5,56×45 824/586 314 3,2 600 500 850
AK-103 Nga Phiên bản xuất khẩu, dùng đạn cỡ 7,62 mm 7,62×39 934/705 415 3,6 600 1000 715
AK-104 Nga Phiên bản AK-103 nòng ngắn 7,62×39 824/586 314 3,2 600 500 670
AK-105 Nga Phiên bản tương tự AK-74 5,45×39 824/586 314 3,2 600 500 840
AK-107 Nga Phiên bản mới của AK- 105 với hệ thống lên đạn kiểu lùi tự động cân bằng (BARS) 5,45×39 943/700 415 3,8 850 1000 900
AK-108 Nga Phiên bản AK-107 dùng cỡ đạn của NATO 5,56×45 943/700 415 3,8 900 1000 910
AEK-971 Nga Biến thể do Sergey Koksharov thiết kế 5,45×39 965/720 420 3,53 800-900 1000 900
AN-94 [33] Nga Biến thể do Gennadiy Nikonov thiết kế 5,45×39 943/728 405 4,08 1800/600 1000 900
Vũ khí dòng AK
AK-12
AK-74
AK-101
AK-102
AK-103
AK-104
AK-105
AK-107/108
AO-63
AO-222
TKB-022PM
TKB-059
RPK
IMI Galil

dài quá @@